Glottodydaktyka to nowatorska metoda przygotowująca dzieci do nauki czytania i pisania, stworzona przez polskiego naukowca, prof. dr hab. Bronisława Rocławskiego, językoznawcę z Uniwersytetu Gdańskiego.
Umiejętność czytania jest nieodłącznym elementem ludzkiego rozwoju, dlatego nauka czytania i pisania odgrywa kluczową rolę w edukacji dzieci. Metody, które są wykorzystywane w tym procesie, mają ogromne znaczenie. Profesor Rocławski zwraca uwagę na potrzebę dostosowania nauki czytania do indywidualnych potrzeb każdego dziecka, aby wydłużyć czas przygotowania do nauki czytania i pisania, a jednocześnie skrócić okres opanowywania płynnego pisania oraz efektywnego czytania ze zrozumieniem.
Metoda glottodydaktyki opiera się na świadomym wprowadzaniu zabaw doskonalących mowę. Dzieci korzystają z dywaników literowych oraz zestawów klocków LOGO stworzonych przez prof. Rocławskiego. Każdy klocek zawiera kompletny alfabet (początkowo w wersji podstawowej – 22 litery, a później pełnej – 44 litery). Dodatkowo, na klockach umieszczony jest charakterystyczny punkt odniesienia, na przykład w formie zielonej kropki lub czerwonego serca (które przydaje się także w przypadku dywanika literowego). Ten punkt orientacyjny pomaga zlokalizować podstawę litery, co ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozpoznawania znaków.
Fundamentem metody czytania Rocławskiego jest wyjście od języka mówionego, który towarzyszy dziecku od najwcześniejszych lat życia. W związku z tym kluczowe są ćwiczenia artykulacyjne, które rozwijają narząd mowy oraz słuch. Dzięki temu młody uczestnik nauki z łatwością rozpoznaje i rozróżnia różne głoski. Gdyż dźwięki języka mówionego są bliższe i bardziej rzeczywiste niż abstrakcyjne symbole literowe, dziecko chętniej angażuje się w ich poznawanie.
Pierwszym krokiem w nauce jest opanowanie samogłosek (i, y, e, a, o, u, ą, ę), jako fundamentalnych składników tworzących sylaby i wyrazy. W tym celu doskonałym narzędziem jest dywanik literowy, przypominający zabawę w klasy. Dziecko, po usłyszeniu danej głoski, ma za zadanie wskoczyć na odpowiednie „pole” z literą. Taki dywanik można łatwo wykonać zwykłymi kartkami papieru, a różnorodne kolory na pewno dodadzą elementu zabawy.
Podczas procesu edukacyjnego dziecko zaczyna dostrzegać subtelne różnice między literami, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się zbliżone, jak na przykład „b” i „p”. W celu urozmaicenia nauki warto wprowadzić zrozumienie zapisu zarówno dużych, jak i małych liter. Po opanowaniu umiejętności dopasowywania dźwięków do liter, można rozpocząć tworzenie prostych połączeń między nimi, co prowadzi do formowania sylab i wyrazów.
Zastosowanie glottodydaktyki opiera się na licznych argumentach:
- Metoda ta kompleksowo wpływa na rozwój osobowości dziecka.
- Glottodydaktyka podąża za indywidualnym podejściem, jednocześnie stymulując dalszy rozwój ucznia.
- To nie tylko nauka liter, ale także atrakcyjna i różnorodna forma zabawy, stosowana już od wieku trzech lat.
- Stymuluje rozwój poznawczy dziecka oraz dostarcza motywacji do kontynuowania nauki.
- Dzięki niej dzieci stają się biegłe w rozpoznawaniu liter w czterech wariantach: małych i wielkich, drukowanych i pisanych.
- Glottodydaktyka wczesnym etapem budzi w dzieciach zainteresowanie literami oraz czytaniem i pisaniem.
- Metoda przyspiesza proces nauki czytania poprzez technikę „ślizgania się” z litery na literę.
- Dzieci nabywają zdolność zapamiętywania i czytania nieznanych elementów języka, takich jak sylaby, fonemy i logotomy.
- Szybciej uczą się właściwego kształtowania liter i cyfr.
- W pierwszej kolejności dzieci zdobywają umiejętność pisania liter, co skłania je do rysowania liter pisanych, a nie tylko drukowanych.
- Glottodydaktyka dostosowuje tempo przyswajania wiedzy i umiejętności do indywidualnych możliwości każdego ucznia.